Augustinusbijeenkomsten

De spiritualiteit van Augustinus is een rijke, onuitputtelijke bron van christelijk leven en kan een kompas worden in je dagelijks leven.

Laagdrempelig en kleinschalig willen we op velerlei manieren ‘Augustinus’ ontmoeten en met hem in gesprek gaan.

Zo zijn ondertussen de Augustinus-evenementen gegroeid rond het feest van Augustinus op 28 augustus én gaan we in de adventstijd met Augustinus op weg naar Kerstmis.

Veel uiteenzettingen van de sprekers op deze Augustinusnamiddagen zijn opgenomen, en kan je opnieuw bekijken en beluisteren op het YouTube kanaal van COMPAZ

ZATERDAG 2 DECEMBER 2023: MET AUGUSTINUS OP WEG NAAR KERSTMIS

GOD ZOEKT JOU, LAAT JIJ JE VINDEN?

EEN GETUIGENVERSLAG VAN RIA FRAEYMAN

IMG_20231202_154059917_BURST000_COVER_TOP

Als u de inhoud van de sprekers Ingrid van Neer-Bruggink en Gerben Zweers kan u bekijken en beluisteren op het YouTube kanaal van COMPAZ:

De 3 monnikenbeelden in de binnentuin van de abdij zeggen dat ik op deze plek in een traditie stap van verstilling, bezinning en gebed. Laat dat de reden zijn waarom we naar hier zijn gekomen. Op zoek naar een namiddag waarin de hoop brandend wordt gehouden en het waakvlammetje in ons hart opnieuw aan kracht wint.

Na een welkom van Anne mogen we ons met zuster Christine laven aan dat prachtig gebed van Augustinus: ‘Veel te laat heb ik Jou lief gekregen…’ Hoe herkenbaar is het: zoeken waar Hij niet te vinden is, tot Hijzelf ‘mijn blindheid verjaagt en ik Zijn geur diep inadem en snak naar Hem, om in Hem rust en vrede te vinden’.

Om helemaal in de sfeer te komen, laat Anne ons kennismaken met het Taizélied – speciaal gecomponeerd met het oog op de bisschoppensynode over Synodaliteit in de Kerk – Adsumus Sancte Spiritus (2x). Veni ad nos, adesto nobis (2x). – Wij staan voor U, heilige Geest. Kom naar ons toe, sta ons bij. Laat nu maar komen wat komt!

God zoekt ons… (mevr Ingrid van Neer-Bruggink)
Zoekt God de mens? Jazeker, zegt Augustinus, kijk maar hoe Hij zich toont in Zijn Schepping. Is dat niet een wonder? En roept een wonder bij de mens niet verwondering en bewondering op? Het kan toch niet anders, tenminste bij wie er voor open staat en er ontvankelijk voor is. Dat moet zich wel uiten in lofprijzing! Lees er de psalmen maar op na, bijvoorbeeld psalm 65. Augustinus spoort ons aan om God te beminnen als het Goede zelf.

Kan er een Schepping bestaan zonder God, zonder Creator? Genesis – het Boek van de Schepping – beschrijft meesterlijk hoe God schept door te spreken. Hij spreekt en het is er. En God zag dat het goed was… Gelovige wetenschappers zijn de grootste bewonderaars van Zijn Schepping en beseffen hoe weinig we er nog maar van afweten. Ook de profeet Jesaja kan er niet over zwijgen: Aan wie heeft Hij gevraagd wat Hij moest doen en wie heeft Hem de juiste weg gewezen? (Jes 40,1-14).

Het Joodse volk mocht Hem ervaren als de God van Abraham, Isaak en Jacob. Hij maakte Zijn nabijheid aan Mozes bekend als: Ik ben die is (Ex 3,14). In z’n ontrouw, mocht het joodse volk toch zijn altijddurende trouw ervaren. Bij uitbreiding geldt voor ons hetzelfde, tot op vandaag. Scheppen is ook bevrijden. Daarover spreekt Exodus, het Boek van de Uittocht. Hij daalt af: Ik heb de jammerklachten van mijn volk gehoord… (Ex 3,7). Afdaling van en bevrijding door God in het Oude Verbond.

In Jezus, de Mensenzoon, gaat God een Nieuw Verbond aan met zijn volk. Heel de heilsgeschiedenis door is God op zoek naar de mens. God is niet zozeer een God van het verstand maar vooral van relatie. De geboorte van Jezus, zijn sterven en verrijzen, maken voor de mens Leven over de dood mogelijk. Kerstmis en Pasen staan niet los van elkaar. Deze ultieme bevrijding, een toekomst zonder einde, kan alleen God – met zijn uitzinnige Liefde voor de mens – bewerkstelligen. Hij komt ons tot op vandaag opzoeken in elke eucharistieviering met zijn Woord en zijn Brood. En niet te vergeten in de sacramenten, als een teken van Leven.

Hoe? Dat is voor de mens niet te bevatten want Hij overstijgt ons denken. Augustinus drukt het mooi uit: Als je denkt dat je het kunt begrijpen, dan laat je je door je eigen gedachten meeslepen. Als je het begrijpt, heb je het dus niet over God. En als je het wel over God hebt begrijp je het niet. Hoe Hij ons ook overstijgt, Hij blijft ons toch nabij. In het gebed voltrekt zich een mystieke wisselwerking. Om het met Augustinus te zeggen: U hebt ons zo gemaakt dat wij naar U toe willen gaan en ons hart kent geen rust tot het rust vindt in U. We kunnen er niet meer aan twijfelen: Hij blijft ons zoeken – waar en wanneer dan ook – als wij ons maar laten vinden!

Na dit verrukkelijk liefdesverhaal over God met zijn Volk, zijn we toe aan … koffie/thee en een stuk overheerlijke flan, met dank aan Catharine.

… en ik laat me vinden (Gerben Zweers, augustijn)
Welk lied kan beter het vervolg inluiden dan: Amazing Grace: Geweldige genade, hoe zoet is het geluid dat een zondaar als mij redde. Ik was eens verloren maar nu ben ik gevonden. Ik was blind maar nu kan ik zien. Uit eigen ervaring weet Gerben dat wie zich verstopt ook gevonden wil worden, anders is er niets aan. Medewerkers in de parochie willen gevonden worden. Wat leert ons de Schrift en wat zegt Augustinus daarover? Gerben reikt ons enkele Bijbelverhalen aan. We worden meegenomen naar Jericho, waar de rijke oppertollenaar Zacheüs in een boom is geklommen omdat hij Jezus wil zien. De ontmoeting met Jezus maakt Zacheüs tot een ander mens en doet hem anders omgaan met zijn bezit. Augustinus zet er het verhaal van de arme weduwe tegenover, die de twee kleinste muntjes in de offerkist werpt. Het is alles wat ze heeft. Daarover zegt hij: De twee verschilden in vermogen maar niet in mededogen. Rijkdom op zich zegt niets en armoede op zich zegt niets want je kan ook ten onrechte prat gaan op je armoede. Toen Jezus het huis van Zacheüs betrad was hij vervuld van vreugde… omdat Jezus al eerder zijn hart was binnengegaan. Zijn goede wil was er al. Het doet ons denken aan de engelen in de Kerstnacht: Vrede op aarde aan alle mensen van goede wil. Augustinus trekt de lijn door en zegt: Samen waren we verloren, laten we ook samen gevonden worden in Christus. Gods genade is er voor iedereen!

Gevonden aan de kant van de weg
Een ander Bijbelverhaal speelt zich af op de weg van Jeruzalem naar Jericho: een gewonde man ligt aan de kant van de weg en een Samaritaan – een vreemdeling – ontfermt zich over hem, betoont hem barmhartigheid.

Voor Augustinus is de gewonde man de gevallen mens, wij dus, met alle tekortkomingen maar ook met de wil om het goede te doen zonder daarin altijd te slagen. Daarom willen we gevonden worden. Augustinus stelt: Doordat Jezus Mens is geworden, worden wij door Hem opgetild uit ons zondig, kwetsbaar en sterfelijk bestaan. In het verhaal wordt de gewonde man door de Samaritaan naar een herberg gebracht om er verzorgd te worden. Voor Augustinus is de herberg een beeld voor de Kerk. Paus Franciscus gebruikte ook al het beeld van de Kerk als een veldhospitaal. Belangrijk is dat Augustinus de heling niet zozeer ziet door de Kerkmensen maar door de sacramenten! Het is goed om ons bewust te blijven van wat in de Kerkstructuren verwondend kan werken en dat we als kerkgemeenschap telkens weer heling nodig hebben. De tv-documentaire Godvergeten legde nog maar eens de vinger op de wonde. En er zijn veel gewonden in onze samenleving door veel oorzaken. Voor Augustinus is de nederigheid heel belangrijk en is vergeving vragen/geven slechts mogelijk door de genade. Wees niet bang om te genezen met dezelfde mond, waarmee je pijn deed.

Keer tot jezelf en laat je zo vinden
Gerben houdt een pleidooi voor een Kerk die haar gebouw en haar hart opent voor de zoekende mens die gevonden wil worden. We duiken in een derde Bijbelverhaal: De verloren zoon/De barmhartige vader/Een vader had twee zonen. Het is een onderdeel van een groter verhaal over verloren zijn: het verhaal over het verloren schaap en de verloren drachme horen er ook bij, met dit verschil dat de jongste zoon er zelf voor kiest om verloren te zijn, omdat hij zich afkeert van de Vader. Het gezamenlijke element is de vreugde omdat wat verloren was teruggevonden werd. De oudste zoon staat voor het joodse volk (navolging van de wet), de jongste zoon voor wie God niet kent (de heidenen) en de Vader staat als beeld voor God. Augustinus ziet in het beeld van het gemeste kalf, de eucharistie als gastmaal, waartoe we worden uitgenodigd en vraagt verder dat we ons richten op de goede liefde. Keer terug naar jezelf, naar Hem die je gemaakt heeft want die jongste zoon ben jij. In zijn laatste homilie hield paus Benedictus XVI op 2 februari 2013 – op het feest van de Opdracht van de Heer – zijn toehoorders deze woorden van Augustinus voor: Hoe groter onze liefde voor God, hoe meer we Hem zoeken die we al gevonden hebben. God zoeken en vinden, daarin bestaat de ware vreugde, het ware geluk.

Hoe spannend ook, het einde van een boeiende namiddag komt langzaam maar zeker in zicht, echter niet zonder een afsluitend en inspirerend lied, gedicht en gebed. We luisteren ingetogen naar een lied op de prachtige muziek van Schubert: Wohin soll ich mich wenden? – Waarheen zal ik mij wenden… Waar moet ik heen, wanneer verdriet en pijn mij onderdrukken? Aan wie kondig ik mijn vreugde aan, als mijn hart vreugdevol klopt? Aan U, aan U, o Vader, Ik kom in vreugde en lijden; U stuurt de vreugden, U geneest elke pijn… (1/4 strofen). Ondertussen staan we aan de vooravond van de Advent en steekt Anne voor ons de eerste adventskaars aan, terwijl Catharine ons het gedicht brengt: Advent is dromen dat Jezus zal komen, dromen van vrede voor mensen van heden. Advent is dromen dat Jezus zal komen… (1/6 strofen). We sluiten de namiddag af met Maria – die Jezus droeg – en het gezongen Wees gegroet: Ave Maria, gratia plena…. Na een “wel thuis” trekken we met licht en warmte in het hart, vredevol de wijde wereld in, beseffend dat de Menswording van God, ook consequenties heeft voor onze relatie met de medemens, die ik mag ontmoeten als een kwetsbaar persoon met een goddelijke kern. Genadevolle Kersttijd en een heilvol 2024, werkend aan Zijn droom!

Ria Fraeyman

* Ingrid van Neer-Bruggink: docent klassieke talen, geeft geregeld kunsthistorische presentaties over de spiritualiteit van Augustinus, actief in de gezinspastoraal, lekenaugustijn.
* Gerben Zweers: Augustijn, studeerde theologie in Utrecht, geeft bezinningen en is vertrouwd met de parochie- en jongerenpastoraal o.a. in zijn huidige woonplaats Gent.
* Bisschoppensynode over Synodaliteit in de Kerk (4-29 okt. 2023)

WELKOM OP ZATERDAGNAMIDDAG 26 AUGUSTUS 2023

ZATERDAG 10 DECEMBER 2022:
MET AUGUSTINUS OP WEG NAAR KERSTMIS – EEN TERUGBLIK

Vooraf een oprecht dankjewel aan allen die deze namiddag mogelijk maakten:
de Zwartzusters, de ondersteuningsgroep van Compaz en het St Donaaskoor o.l.v. Paul De Baere. De paters Karmelieten, die hun aangenaam verwarmde kerk ter beschikking stelden en ook de kloostergang om elkaar daarna nog even te ontmoeten bij een drankje.

Warm onthaald en bekende gezichten geven onmiddellijk een thuisgevoel. De koorleden staan reeds opgesteld. Het licht in de kerststal valt op de nog lege kribbe. De figuren in de stal kunnen staan voor een arme, nederige kerk, die het heil niet van zichzelf verwacht maar van dit Kind in de kribbe. Waarom nog langer wachten om ons verlangen ernaar uit te zingen? Nu zijt wellecome… Ky-ri-e-leis. Een zestal gekende kerstliederen brengen ons in de passende stemming. We krijgen een afwisselend mooie mix van woord en toon: een diepgaande bezinningstekst, een Bijbelwoord, een streepje instrumentale muziek, koorzang en samenzang. Bisschop Lode Van Hecke (Gent) omschrijft als volgt wat muziek met hem doet: “Muziek is van de ene stilte naar de andere gaan. Dankzij de stilte spreken de noten. En de noten leiden op hun beurt tot de stilte.” Schoonheid wekt allereerst verwondering maar maakt uiteindelijk ook stil. Zelfs twee kleine kinderen die ondertussen het ‘kerkinterieur’ verkennen, voelen het aan en genieten in stilte van hun ontdekkingen.

Binnengekomen met een gevoel van: “Eng is het huis van mijn ziel: laat het door U verruimd worden, dat gij er komen kunt” (Aug. Belijdenissen), zingt mijn ziel bij het buitengaan: ‘Naar U gaat mijn verlangen Heer. Heer, mijn God, ik ben zeker van U’ (Psalm 25). Wat een feest!

Na het evenement ben ik uitgenodigd om nog even na te genieten bij ‘’een natje en een droogje. De gastvrijheid en de warme ontmoeting zijn deugddoend. Ik mag ervaren hoe respectvol luisteren – over en weer – heilzaam is voor lichaam, geest en ziel. Het maakt mij dankbaar en voel mij gezegend.

Buiten lijkt Brugge in de ban van Wintergloed, pakjes en het WK voetbal. In mij, de zachte gloed van het Licht en de Vrede van het Kind. De Messias waarin ik geloof lijkt in niets op de voetbalgoden die dezer dagen aan zet zijn. Hoeveel ruimte krijgt Hij nog? Hoe zal straks Kerstmis worden gevierd aan het front in Oekraïne en elders in de wereld waar het ellende troef is? Zijn wij de gemeenschap van christenen die Hij verwacht? Kan Hij – de Komende – onze Kerk in de oude wereld nieuw Leven inblazen? Een ander kerstlied borrelt in mij op: ‘O kom, o kom, Immanuël, verlos uw volk, (uw Israël). Herstel het van ellende weer, zodat het looft uw naam, o Heer!’

Enkele sfeerbeelden van deze namiddag zijn te bekijken op:

https://www.youtube.com/watch?v=o68AAaBQo4Q

Om in deze donkere crisistijd met de nodige moed het nieuwe jaar in te gaan, ben ik zo vrij dit gedicht van Minnie Haskins aan te halen, geschreven in 1908 en door koning George VI in 1939 gebruikt als radio-Kersttoespraak. Heel veel jaren later zal koningin Elizabeth het eveneens gebruiken in haar Kersttoespraak.

Ik zei tot de man die aan de poort van het nieuw jaar stond:
“Geef mij een licht, zodat ik veilig het onbekende binnen kan gaan.”
Maar hij antwoordde: “Ga de duisternis in en leg je hand in de hand van God,
dat zal beter voor je zijn dan licht en veiliger dan een bekende weg.”

Genadevolle Kersttijd en een gezegend 2023!

Ria Fraeyman